By RiRo
07.02.2017 / RiRo Theater
Van Mein Kampf waren in 1944 meer dan 12 miljoen exemplaren gedrukt. Na de oorlog wilden nogal wat Duitsers het boek weer snel kwijt. Ze verstopten het of verbrandden het. Hoewel het in bezit hebben niet strafbaar was. Mein Kampf werd geen verboden boek, wel werd de herdruk ervan verboden.
Het opheffen van dat verbod vormt de aanleiding voor deze voorstelling van het Berlijnse Rimini Protokoll, die vanaf september 2015 in verschillende Duitse plaatsen te zien was en op 7 januari 2016 officieel in première ging in Berlijn. Op 1 januari 2016 vervielen de rechten op Mein Kampf. Iedereen mocht het vanaf dat moment dus op de markt brengen. De voorstelling Adolf Hitler: Mein Kampf, Band 1 & 2 anticipeerde op de mogelijk verhitte debatten die zouden volgen.
Die opgewonden sfeer van eind 2015 en januari 2016, zo die er in Duitsland al was, is er nu, in februari 2017, in Amsterdam niet. In ieder geval niet bij mij. De vooronderstelling toen was dat het publiek een gevoelsmatige vooringenomenheid zou hebben. Dat de toeschouwers zich zouden afvragen: Is Mein Kampf nog steeds een gevaarlijk boek? En zo ja, is dat dan vanwege de inhoud? Of alleen als fetisj?
Heel even is het de voorkant, maar daarna is het decor van de voorstelling over Mein Kampf de achterkant (of 'Arschseite') van het decor van de voorstelling die Rimini Protokoll in 2006 maakte over Das Kapital van Marx. De boodschap is blijkbaar dat je Mein Kampf als spiegelbeeld van dat politiek economische werk van Marx kunt zien.
Op het podium sommen zes niet-acteurs feiten en cijfers op. Én ze vertellen hun eigen ervaringen met Mein Kampf. Drie van de zes zijn jurist. De andere drie zijn een blinde radiomaker (die stukken uit de braille-versie zal voorlezen), een boekrestaurateur en een hiphopper. Ze preken Duits, maar er zijn boventitels. Als er nieuwe feiten zijn waarvoor geen boventitels zijn, gaat het in het Engels. Zoals hoeveel het boek in Amsterdam kostte (in elke stad waar ze spelen kopen ze een exemplaar). Of dat in de trein op weg naar Amsterdam een conducteur aan een van hen vraagt om het boek op te bergen omdat andere reizigers zich eraan storen.
Het begint met een sterk beeld en een mooi verhaal. Eerst gaan de blauwe Marx Engels Werke de boekenkast uit en de verschillende uitgaven van Mein Kampf erin. Daarna, terwijl de Duits-Turkse hiphopper Volkan T error op de saz kerstliedjes speelt, vertelt juriste Sybilla Flüge hoe ze als vijftienjarige haar ouders een samenvatting van Mein Kampf als kerstcadeau gaf.
Maar daarna overheersen nogal eens feiten en cijfers. Hoeveel uitgaven er zijn geweest. In welke landen ze allemaal te koop zijn. Hoe je ze kunt verbergen. Het duurt nogal lang voor het over de inhoud van Mein Kampf gaat. En nog langer voordat er met 'lügenhafte Presse' een verband wordt gelegd met wat er nu gebeurt.
Gelukkig zijn die feiten en cijfers steeds ingebed in persoonlijke verhalen van de zes op het podium. Zo vertelt dezelfde Sybilla Flüge over haar zus, die ze een soort Gudrun Ensslin noemt (de naam van de gewelddadige groep waartoe ze behoorde, noemt ze niet). Aangrijpend is dat. Haar vader was een nazi, zelf vatte ze op vijftienjarige leeftijd Mein Kampf samen en gaf dat, het is dan 1965, als kerstcadeau aan haar vader. En dan leest ze ook nog op het toneel de brief voor waarin haar zus, die bij de RAF zit, aan haar moeder uitlegt wat haar drijfveren zijn.
Omdat ik niet zo heel erg opgewonden raak van het idee dat iedereen Mein Kampfkan uitgeven, kan kopen, of gewoon kan downloaden, zijn het voor mij vooral de persoonlijke verhalen van de zes op het podium die de voorstelling, ondanks de vele feiten en cijfers, toch boeiend maakt.
Gezien tijdens BRANDSTICHTER.