Von Μελπομένη Μαραγκίδου
22.09.2017 / Vice Greece
Ενώ σε όλη την Ευρώπη τα βλέμματα είναι στραμμένα στις γερμανικές εκλογές, στη Δρέσδη της Γερμανίας, το βράδυ προτού ανοίξουν οι κάλπες, κάνει πρεμιέρα το έργο Dreaming Collectives - Tapping Sheep, δηλαδή «Ονειροπόλες Συλλογικότητες - Πληκτρολογούντα Πρόβατα». Το θεατρικό έχει ως σημείο εκκίνησης το ελληνικό δημοψήφισμα του 2015 και πρωταγωνιστούν δύο εξαιρετικοί ηθοποιοί από την Ελλάδα, ο Βασιλής Κουκαλάνι και ο Κωστής Καλλιβρετάκης, οι οποίοι είναι και αρκετά πολιτικοποιημένοι.
Αν και το έργο είναι στα γερμανικά, η επιλογή οι ηθοποιοί να έχουν ζήσει από κοντά όσα συνέβησαν κατά την πολωμένη περίοδο του δημοψηφίσματος στην Ελλάδα, βοηθά στο να μεταφέρουν το κλίμα που επικρατούσε επί σκηνής.
Το έργο είναι της γερμανικής θεατρικής ομάδας Rimini Protokoll, σε παραγωγή του Haus der Kulturen der Welt και θα παρουσιαστεί πρώτα στο Κρατικό Θέατρο της Δρέσδης, ενώ θα ακολουθήσει περιοδεία σε όλη τη Γερμανία. Όσο οι τελευταίες πρόβες είναι σε εξέλιξη, το VICE επικοινώνησε με τον Βασίλη Κουκαλάνι, ώστε να μάθουμε περισσότερα για το έργο.
VICE: Τι ακριβώς πραγματεύεται η παράσταση;
Βασίλης Κουκαλάνι: Η παράσταση πραγματεύεται την άνευ όρων και οικειοθελή παράδοση των δεδομένων και προσωπικών πληροφοριών μας στο Διαδίκτυο και τους πανίσχυρους αλγορίθμους του. Πώς ξεκινάει ένα αδιόρατο σύστημα να διαχειρίζεται και ακόμη και να στρεβλώνει τις γνώμες μας, τις επιθυμίες, τα μυστικά και το σύνολο των ιδιοτήτων μας. Πρόκειται για ένα Διαδίκτυο καθαρά καπιταλιστικό και διεφθαρμένο, το οποίο βρίσκεται σε χέρια αγορών που ακατάπαυστα συλλέγουν, συγκρίνουν και αξιοποιούν πληροφορίες που αφήνει ο κάθε χρήστης ως ίχνη των bits και των bytes του στην καθημερινή περιπλάνηση στο βοσκοτόπι του Ίντερνετ. Έχει χαθεί η μάχη του ελεύθερου Ίντερνετ; Εξελίσσεται σε όργανο μιας απολυταρχίας, επάνω στους ανθρώπους που ήδη ακολουθούν σαν πρόβατα -πληκτρολογούντα πρόβατα- ή μήπως τελικά ακόμη κρύβει μια ευκαιρία πιο αναλυτικής και συμμετοχικής δημοκρατίας, η οποία έχει την ικανότητα να είναι ακέραιη στο αποτέλεσμά της και ενδεχομένως βαθύτερα αναλυτική;
Πώς θίγεται το ζήτημα του ελληνικού δημοψηφίσματος στο κείμενο;
Μέσα στον δυστοπικό χάρτη του άμεσου μέλλοντος που χτίζεται μέσα από τις οπτικές ίνες, το ελληνικό δημοψήφισμα παρουσιάζεται σαν μια πρόσφατη εμπειρία δημοκρατικής διαδικασίας που έπεσε στο κενό. Γνωρίζουμε όλοι το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος και πώς στρεβλώθηκε από τα κέντρα εξουσίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τίθεται λοιπόν το ερώτημα στην παράσταση: Θα ήταν προτιμότερο να αναλάμβανε ένας αλγόριθμος την επιλογή του ερωτήματος του δημοψηφίσματος, αλλά και της εκλογικής διαδικασίας; Θα διασφαλιζόταν έτσι η εφαρμογή του αποτελέσματος;
Η παράσταση παίρνει θέση υπέρ του «ΝΑΙ» ή του «ΟΧΙ»;
Η παράσταση παίρνει μια διακριτική θέση, αλλά έχοντας επιλέξει τον Κωστή και εμένα να διαχειριζόμαστε τη διαδικασία επί σκηνής, νομίζω ότι είναι πέρα από κάθε αμφιβολία το ποια μπορεί να είναι η τάση. Στην παράσταση, βέβαια, επικαλούμαστε και άλλες εμπειρίες και παραδείγματα διαστρεβλωμένων εκλογών, όπως τη νοθεία στις εκλογές του 2009 στο Ιράν, που επέφερε μεγάλες αντιδράσεις και ταραχές.
Εσύ, τι ρόλο έχεις;
Είμαστε οι διαχειριστές ενός πειράματος, στο εργαστήριο ενός κλειστού κυκλώματος κυβερνοχώρου, στον οποίο διαμεσολαβούμε επί σκηνής μεταξύ του ψυχρού και εγκεφαλικού αλγόριθμου και των 120 θεατών, προκειμένου να διερευνήσουμε πιο άμεσους, συμμετοχικούς τρόπους δημοκρατίας.
Είναι πολιτική η επιλογή να γίνει η πρεμιέρα μία ημέρα πριν από τις γερμανικές εκλογές;
Δεν νομίζω ότι είναι τυχαίο και η ημερομηνία δεν θέλει απλώς να εξυπηρετήσει το ρεπερτόριο του θεάτρου και της περιοδείας. Αν δει κανείς πόσο αδιάφορες, ψόφιες και χωρίς πολιτικό περιεχόμενο και ενδιαφέρον είναι οι γερμανικές εκλογές, με τον μεγάλο συνασπισμό να είναι ήδη προσυμφωνημένος, το έργο του Daniel Wetzel και των Rimini Protokoll μπορεί να ταρακουνήσει τις εφησυχασμένες δημοκρατικές συνειδήσεις των Γερμανών.
Τι προσπαθεί να διδάξει εν τέλει το έργο στο γερμανικό κοινό;
Στη συγκεκριμένη περίπτωση, το γερμανικό κοινό καλείται να πάρει τη θέση του ελληνικού λαού τον Ιούλιο του '15. Πιστεύω ότι γενικά το έργο θέλει να κατευθύνει τη συνείδηση του κάθε κοινού στον κίνδυνο της αχαλίνωτης τεχνολογικής εξέλιξης, αλλά ταυτόχρονα και στις πιθανές δυνατότητές της.