Von Αργυρώ Μποζώνη
19.04.2019 / www.elculture.gr
Η σχέση του Daniel Wetzel με την Ελλάδα μετράει πολλά χρόνια.Ιδρυτικό μέλος μιας από τις πιο δραστήριες θεατρικές ομάδες της Ευρώπης, των Rimini Protokoll,με παραστάσεις που έφεραν το θέατρο ντοκουμέντο κοντά στο αθηναϊκό κοινό, γνωστός μας κι από τις τέσσερις συνεργασίες που ήδη μετρά με τη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση, μας υποδέχεται στο χώρο που έχει δημιουργήσει στοΝέο Κόσμο.
Το Apparat Athenείναι ένας χώρος «χειροποίητος», αν θα μπορούσε να τον ονομάσει κάποιος έτσι, στον οποίο την ημέρα που φτάσαμε μια περφόρμερ χρησιμοποιούσε την αυλή για την άσκησή της, ενώ κάποιοι ηθοποιοί συζητούσαν το πρότζεκτ τους. Ο Daniel δημιούργησε ένα χώρο ανοιχτό σε καλλιτέχνες που θέλουν να δουλέψουν ένα πρότζεκτ, να κάνουν πρόβες ή εργαστήρια. Η φιλοδοξία του είναι ο ίδιος ο χώρος ως καλλιτεχνικό κύτταρο να γεννήσει δουλειές και όλο και περισσότεροι καλλιτέχνες να μπορούν μέσω της μοναδικής τους αντίληψης να έρθουν σε επαφή μεταξύ τους.
Όπως άγνωστος είναι ο τρόπος με τον οποίο ένας έφηβος αντιλαμβάνεται τη ζωή, έτσι η παράστασή του το “Bubble Jam”, είναι μια απόπειρα να γίνει αφήγηση μια εμπειρία του σήμερα, ανώνυμη, άγνωστη, πολλές φορές επικίνδυνη και πάντα γοητευτική, σαν το άδηλο μέλλον.
Το Bubble Jam, μια από τις πιο «ανήσυχες» παραστάσεις εφηβικού θεάτρου, είναι μια εμπειρία, εισαγωγή σε έναν κόσμο τεχνητής νοημοσύνης, ένα ντοκουμέντο για την επάρκειά μας στο παρόν και την αλλαγή, αλλά και τη δημιουργία των νέων ανθρώπων του μέλλοντος.
«Το πιο διαδεδομένο, απαραίτητο παιχνίδι σήμερα στην Ευρώπη από την ηλικία των 7 ετών, όπως ξέρετε είναι ένα smartphone. Τα παιδιά έχουν τα πάντα μέσα σε μια και μόνη συσκευή, φίλους, ταινίες μουσική, πληροφορία, σχέσεις. Όλος ο κόσμος τους μπορεί να συνοψίζεται σε αυτό. Και είναι πολύ περισσότερο από όσα υπάρχουν σε ένα ολόκληρο σπίτι. Είμαστε ακόμα στην πολύ αρχή ενός ψηφιακού κόσμου που δεν ξέρουμε πλήρως την εφαρμογήκαι δεν έχουμε ιδέα για τις αλλαγές που θα προκύψουν γιατί αν και είμαστε μέλη αυτής της αλλαγής είμαστε ακόμα στο σκοτάδι και δεν ξέρουμε που θα οδηγηθούμε», λέει ο δημιουργός του “Bubble Jam”.
Όπως στα περισσότερα έργα των Rimini, έτσι και εδώ ο Daniel Wetzel θέτει το βασικό ερώτημα που τον απασχολεί πάντα, το «Γιατί κάνουμε θέατρο και τι μας ενδιαφέρει να δείξουμε». Ο θεατής του “Bubble Jam” είναι και πρωταγωνιστής, αυτός που καθορίζει το αποτέλεσμα και αυτός που αναρωτιέται μέσω μια ψηφιακής εμπειρίας για το ποιος είναι μέσα σε ένα cloud.
«Η κατάσταση που θέλω να δείξω»,λέει ο Daniel Wetzel, «είναι αυτή που αντανακλά τη ζωή μας. Θέλω αυτό το παιχνίδι να το διαμορφώσει ο θεατής,ο οποίος όταν βγει θα αναρωτηθεί όχι τι είδε, αλλά ποιο ρόλο έπαιξε σε αυτό που είδε. Το μισό έργο είναι αυτό που σκέφτεται ο θεατής».
Καθώς καταναλώνουμε το διαδίκτυο με ένα τρόπο που αλλάζει διαρκώς και τίποτα πια δεν είναι αυτονόητο στην επικοινωνία μας, γεννιέται εύλογα η απορία για το πώς θα «ταΐσουμε» ένα μέσο που ζητά ολοένα και περισσότερα από εμάς, αλλά και τον τρόπο με τον οποίο θα καταφέρουμε να μας επιστραφεί αυτό που δίνουμε. Η κάθε γενιά έχει το δικό της κώδικα σε αυτά τα ζητήματα. Ό,τι θεωρούσαμε απαραίτητο πριν από δέκα μόλις χρόνια, ένα παιδί το έχει ήδη καταναλώσει και αφήσει πίσω του.
«Οι άνθρωποι που είναι σήμερα 10-12 ετών είναι μια γενιά που σνομπάρει τους τρόπους που εμείς επικοινωνούμε στα σόσιαλ μίντια, θεωρούν ήδη τους τρόπους αυτούς ξεπερασμένους και είναι πολύ πιο “σοφιστικέ” και εκλεκτικοί. Αυτή είναι μια ρευστότητα που πιθανώς εμείς οι μεγαλύτεροι να μην μπορούμε να την κατανοήσουμε»,λέει ο Daniel . «Αυτό έχει να κάνει και με μια γενικότερη αντίληψή μας για τη δημοκρατία και την ελεύθερη σκέψη και την έννοια του μέλλοντος συνδεδεμένου με μια δυστοπία ή μια ουτοπία της τεχνολογίας. Όπως και στη δημοκρατία έτσι και στο διαδίκτυο επιχειρούμε να κατανοήσουμε έννοιες με ένα “παραδοσιακό” τρόπο και συχνά τα κάνουμε θάλασσα».
Τα ζητήματα της συμμετοχής αλλά και της δημοκρατικής έκφρασης απασχολούν τον Daniel Wetzel σε όλα σχεδόν τα έργα που κάνει. Υποστηρίζει συχνά και μέσα από τις δημιουργίες του ότι η πολιτική ή η δημοκρατία είναι εξαιρετικά σύνθετες και εμείς ως πολίτες δεν έχουμε το χρόνο ούτε να διαβάσουμε, ούτε να μιλήσουμε να καταλάβουμε τους πολιτικούς. Στη δημιουργία που συνυπογράφει με την Ιωάννα Βαλσαμίδου “Dreaming Collectives. Tapping Sheep”, διερευνούν τις δυνατότητες και τους κινδύνους της ψηφιοποίησης για τις δημοκρατικές διαδικασίες σε έναν κόσμο ενηλίκων αυτή τη φορά. Σε μια κοινωνία του μέλλοντος, του 2048, η ανθρωπότητα βρίσκεται υπό ψηφιακή διαχείριση και η δημοκρατική συμμετοχή συμβαίνει μέσω της ψηφιακής ανατροφοδότησης. Στην παράσταση 120 θεατές σε ένα cloud ορίζουν ένα ρευστό μέλλον και μια ρευστή δημοκρατία με άγνωστα κάθε φορά δεδομένα.
«Πιστεύω ότι σήμερα έχουμε μια ευκαιρία να σώσουμε τη δημοκρατία, αν αυτό μας ενδιαφέρει», λέει ο Daniel .«Το λέω γιατί πάντα με ενδιαφέρει η αλλαγή που προέρχεται από το ίδιο το σώμα της κοινωνίας, που έχει εκπαιδευτεί, συμμετέχει και αποφασίζει η ίδια για τον εαυτό της και δεν εξαρτάται από τα λόμπι ή τους πολιτικούς. Η γνώση για το τι συμβαίνει μπορεί να προέλθει και από το διαδίκτυο, για παράδειγμα αυτό που στις μηχανές αναζήτησης ψάχνουμε περισσότερο είναι αυτό που έχουμε μεγαλύτερη ανάγκη, έτσι μπορούμε να κατανοήσουμε ανάγκες διαφόρων κοινωνικών ομάδων όπως των προσφύγων για παράδειγμα. Οπότε μέσω του διαδικτύου κάτι ανατέλλει που μας οδηγεί στο να κατανοήσουμε τον τρόπο με τον οποίο “δουλεύει” ο κόσμος.Στην ουσία αυτό θέλω να καταλάβει και ο θεατής, να δημιουργήσει μια εμπειρία μέσα στην παράσταση και να την εξελίξει, ό,τι δηλαδή κάνω και εγώ στις παραστάσεις μου, που πάντα θέλω να μην τελειώσουν ποτέ, να εξελίσσονται, όσο εξελίσσεται η κατανόηση και η αντίληψή μας για τον κόσμο. Είναι ένα πείραμα αυτό για το πώς προχωράμε μαζί και χωριστά, κάνοντας ένα τεστ, όπως και στο “Bubble Jam”, σε ένα διάλογο και σε διαφορετικές πορείες που παράγουν μια κοινή ιστορία».